ถ้ำพระพุทธ – สารสนเทศท้องถิ่นภาคใต้ฝั่งอันดามัน

ข้อมูล, ตรัง, สถานที่ จังหวัดตรัง, โบราณสถาน จังหวัดตรัง

ที่ตั้ง

บ้านถ้ำพระ หมู่ที่ 6 ตำบลหนองบัว อำเภอรัษฎา

ละติจูด 7° 57 ′ 36″ เหนือ ลองจิจูด 99° 45 ′ ตะวันออก

การเดินทางเริ่มต้นจากตัวเมืองตรัง ไปทางถนนสาย 401 เมื่อถึงสี่แยกบางขันเลี้ยวขวา เข้าสู่ถนนสาย 4151 ถึงสามแยกตำบลน้ำตก อำเภอทุ่งสง เลี้ยวขวาไปประมาณ 800 เมตร ทางขวาจะมีทางแยกเข้าสู่วัดอีกประมาณ 1.6 กิโลเมตร ระยะทางจากตรังรวม 72 กิโลเมตร การเข้าชมพระพุทธรูปที่เพิงผาสามารถเข้าถึงได้โดยตรง แต่การชมวัตถุจัดแสดงในพิพิธภัณฑ์ต้องแจ้งทางวัดก่อน

ประวัติและความสำคัญ

เป็นแหล่งโบราณคดีสมัยประวัติศาสตร์และก่อนประวัติศาสตร์ ส่วนที่ขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานคือที่ประดิษฐานพระพุทธรูปปางปรินิพพานบนหน้าผาสูง พร้อมทั้งพระบริวาร นอกจากนี้ยังมีถ้ำอีกแห่งหนึ่งที่ใกล้ ๆ กัน เป็นที่พบโบราณวัตถุอื่น ๆ เช่น เตาเผา เครื่องมือหิน กระดูกสัตว์ เศษโลหะ และเศษภาชนะดินเผา

ประวัติวัดกล่าวว่าสร้างวัดเมื่อประมาณ พ.ศ. 2374 โดยพ่อท่านฉางหวาง เวลานั้นมีพระพุทธรูปที่เพิงผาอยู่ก่อนแล้ว ในตำนานท้องถิ่นกล่าวว่าผู้สร้างพระพุทธรูปนี้คือนางเลือดขาว และกล่าวว่าพระพุทธรูปยืนองค์หนึ่งเป็นตัวแทนนางเลือดขาว ลักษณะของพระพุทธรูปที่เรียงรายอยู่ทั้งด้านพระเศียรและด้านพระบาทของพระพุทธรูปปางปรินิพพานเป็นพระพุทธรูปทรงเครื่องลักษณะเดียวกับสมัยอยุธยา

ในอุโบสถมีพระพุทธรูปปูนปั้นที่กล่าวว่านำมาจากถ้ำโหนด (โตนด) และมีโบราณวัตถุจำนวนมากจัดแสดงไว้ในตู้ ส่วนใหญ่เป็นเครื่องทองเหลือง โดยเฉพาะขันทองเหลือมีหลายร้อยใบ เล่ากันว่าในสมัยก่อนเมื่อมีงานศพ เจ้าภาพจะถวายขันไว้ 1 ใบ จำนวนขันเป็นจะเป็นเครื่องบอกได้ดีว่าวัดแห่งนี้เป็นศูนย์กลางชุมชนมายาวนานเท่าใด ส่วนวัตถุอื่น ๆ เช่น พาน ขันโตก ถ้วยชาม เชื่อกันว่าสมัยที่มีศึกพม่า บรรดาข้าราชการหนีมาซุกซ่อนตัวในป่าและทิ้งข้าวของเครื่องใช้ไว้ นอกจากนี้ยังมีคัมภีร์ใบลานและสมุดข่อยหรือที่เรียกกันในท้องถิ่นภาคใต้ว่า “หนังสือบุด” อีกมาก ในหนังสือบุดบางเล่มระบุปีที่จารึกประมาณ พ.ศ. 2430 กว่า ๆ