ภูมิศาสตร์
จังหวัดกระบี่ ตั้งอยู่ระหว่างเส้นละติจูดที่ 7 องศา 23 ลิปดาเหนือ ถึง 8 องศา 40 ลิปดาเหนือ และเส้นลองติจูดที่ 98 องศา 22 ลิปดาตะวันออก มีพื้นที่ประมาณ 2,890,187.50 ไร่ ลักษณะภูมิประเทศ พื้นที่ส่วนใหญ่มีภูเขาหินปูน เป็นภูเขาโดด ๆ เตี้ย ๆ มีถ้ำหินปูน บ่อน้ำร้อน และแอ่งน้ำที่เกิดจากการยุบตัวของพื้นดิน ส่วนตอนกลางของกระบี่มีแนวภูเขาที่สำคัญ คือ เขาพนมเบญจาเป็นแนวภูเขาที่อยู่ในเทือกเขา๓เก็ตและเป็นภูเขาที่มียอดสูงที่สุดในเทือกเขาภูเก็ต ความสูงประมาณ 1,400 เมตร ทั้งยังเป็นแนวสันปันน้ำ แบ่งน้ำระบายไหลลงทะเลอันดามัน โดยด้านทิศตะวันตกไหลลงสู่อ่าวพังงา ด้านทิศตะวันออกไหลลงสู่แม่น้ำกระบี่ บริเวณชายฝั่งที่ติดกับทะเลอันดามันมีความยาวประมาณ 160 กิโลเมตร พื้นที่มีสภาพเป็นป่าชายเลน บางแห่งมีภูเขาติดกับชายฝั่งทะเล มีเกาะนอกชายฝั่งประมาณ 130 เกาะ โดยเกาะที่สำคัญ ๆ ได้แก่ เกาะลันตา เกาะพี-พี ก็ไหง ฯลฯ
ลักษณะภูมิอากาศเป็นแบบมรสุมเขตร้อน มีฝนตกเฉลี่ยเกือบตลอดทั้งปี เนื่องจากได้รับอิทธิพลจากทั้งลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ แนะลงมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ
ประวัติศาสตร์
มีหลักฐานการเข้ามาอยู่อาศัยของมนุษย์ตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ เช่น ที่ถ้ำหลังโรงเรียนทับปริก ถ้ำหมอเขียว ทั้ง 2 แหล่งนี้มีอายุระหว่าง 27,000 – 37,000 ปีมาแล้ว และยังมีภาพเขียนสีอีกหลายแหล่ง เช่น ถ้ำผีหัวโต ถ้ำชาวเล เขากาโรส ฯลฯ
ผู้คนในยุคนี้คงมีส่วนหนึ่งที่มีเชื้อสายสืบทอดมาจนถึงสมัยประวัติศาสตร์ กระบี่เป็นหนึ่งในเส้นทางข้ามสมุทร เป็นท่าเรือการค้าและปากประตูไปสู่ฝั่งทะเลตะวันออกที่อ่าวบ้านดอน หลักฐานได้แก่ ชุมชนโบราณ ที่ควนลุกปัด อำเภอคลองท่อมปัจจุบัน ซึ่งเป็นแหล่งผลิตลูกปัดขนาดใหญ่ที่สุดที่พบในประเทศไทย
เมื่อถึงสมัยอาณาจักรนครศรีธรรมราช ช่วงที่มีเมืองบริวาร 12 นักษัตร มีเมืองบันทายสมอ ถือตราลิง ประจำปีวอก นักประวัติศาสตร์ของกระบี่ชัดเจนมากขึ้น เมื่อปรากฏชื่อด่านปากน้ำปกาไส ขึ้นต่อเมืองนครศรีธรรมราช ในสมัยต้นรัตนโกสินทร์
ต่อมาปี 2415 ได้ย้ายที่ตั้งเมืองมาที่ปากน้ำกระบี่ บริเวณบ้านหินขวาง มีชื่อหลวงเทพเสนาเป็นเจ้าเมือง มีแขวงบริวาร 3 แขวง ได้แก่ ปกาไส คลองพน และปากลาว ต่อมาในปี 2419 รัชกาลที่ 5 โปรดเกล้าฯ ให้พระอิศราธิไชยจากตะกั่วป่ามาเป็นผู้ว่าราชการเมืองกระบี่ จนถึงปลายปี 2420 กระบี่มีฐานะเป็นหัวเมืองจัตวาขึ้นตรงต่อกรุงเทพฯ พอถึง พ.ศ. 2421 เกิดเหตุจีนอั้งยี่บุกเข้าปล้นฆ่าพระอิศราธิไชย ว่าราชการเมืองคนต่อมาก็คงตั้งที่ทำการอยู่ที่บ้านหินขวาง
การปกครองแบบมณฑลเทศาธิบาลเริ่มในปี 2435 จากนั้นมีประกาศชื่อมณฑลภูเก็ตในปี ๒๔๓๗ กระบี่เป็นส่วนหนึ่งของมณฑลภูเก็ต จนถึงปี 2443 มีการย้ายมาที่ตั้งเมืองอีกครั้งหนึ่งไปตั้งที่ตำบลปากน้ำ ซึ่งยังคงอยู่มาจนถึงปัจจุบัน ส่วนที่ตั้งเมืองเดิมเรียกกันว่าตลาดเก่า
เขตการปกครอง
จังหวัดกระบี่ แบ่งการปกครองออกเป็น 8 อำเภอ ได้แก่
1. อำเภอเมืองกระบี่
2. อำเภอคลองท่อม
3. อำเภออ่าวลึก
4. อำเภอเขาพนม
5. อำเภอเกาะลันตา
6. อำเภอปลายพระยา
7. อำเภอลำทับ
8. อำเภอเหนือคลอง
